Matrix, czyli macierz
Czy „macierzysta uczelnia” (macierzystość w rozumieniu teoretyczki Brachy Ettinger) – Alma Mater Jagiellonica – jest przychylna kobietom? Czy i jak w historii nauki i w polu wizualnym uczelni pojawiają się wizerunki kobiet? Niedawna publikacja „Córki Nawojki” (Ewa Chudoba, Anna Smywińska-Pohl, 2017) przekonuje, że kobiety, które tworzyły i tworzą uniwersytet są nadal mało widoczne.
W 2018 roku mija 100 lat, od kiedy sufrażystki wywalczyły prawa wyborcze, a Polska stała się niepodległa, i dokładnie 121 lat od kiedy kobietom pozwolono studiować na Uniwersytecie Jagiellońskim (1897). W związku z tymi rocznicami pytamy o to, jak od tego czasu zmieniła się ich/nasza sytuacja na uczelni, i zwracamy uwagę na sposób budowania wizerunku uniwersytetu.
![](http://marta.swietlik.pl/wp-content/uploads/2020/09/Zrzut-ekranu-2020-09-22-o-22.30.59.png)
Projekt MATRIX stworzony przez Kolektyw Kuratorski podejmował dyskusję na temat zmiany pola wizualnego dotyczącego kobiet na uniwersytecie. Punktem wyjścia stała się wizualność przestrzeni Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego – Collegium Maius zdominowana przez wizerunki majestatycznych mężczyzn, podczas gdy herstoria najstarszej uczelni w Polsce rozpoczyna się od daru kobiety – Jadwigi Andegaweńskiej, która zapisała swoje klejnoty i stroje Akademii Krakowskiej, umożliwiając jej rozwój. Te wizualne dysproporcje odzwierciedlają wciąż funkcjonujące nierówności genderowe, a przedstawione podczas trzygodzinnej, performatywnej wystawy-interwencji realizacje stanowiły różnorodne odpowiedzi na potrzebę ich zdefiniowania i przełamania.
![](http://marta.swietlik.pl/wp-content/uploads/2020/09/Zrzut-ekranu-2020-09-22-o-22.41.54.png)
Nierówność płci na akademii jest nie tylko odczuwalna, ale przede wszystkim widoczna, dlatego interesowały nas różnorodne strategie związane z przełamywaniem męskocentrycznej wizualnej narracji Muzeum UJ. Postanowiłyśmy skonceptualizować w naszym projekcie także szerzej rozumiane trudności w byciu na uniwersytecie, w szczególności:
- być kobietą na akademii dziś,
- nieznaczna reprezentacja wizualna kobiet na uniwersytecie,
- uniwersytet ufundowany na kobiecym darze,
- nierówności nie tylko w strukturze naukowej, ale i administracyjnej,
- macierzystość jako projekt dekonstruujący maskulinistyczny wizerunek uczelni,
- działalność w feministycznym kolektywie badaczek.
![](http://marta.swietlik.pl/wp-content/uploads/2020/09/Zrzut-ekranu-2020-09-22-o-22.36.10.png)
![](http://marta.swietlik.pl/wp-content/uploads/2020/09/Zrzut-ekranu-2020-09-22-o-22.36.16.png)
![](http://marta.swietlik.pl/wp-content/uploads/2020/09/Zrzut-ekranu-2020-09-22-o-22.36.22.png)
![](http://marta.swietlik.pl/wp-content/uploads/2020/09/Zrzut-ekranu-2020-09-22-o-22.36.28.png)
![](http://marta.swietlik.pl/wp-content/uploads/2020/09/Zrzut-ekranu-2020-09-22-o-22.36.35.png)
![](http://marta.swietlik.pl/wp-content/uploads/2020/09/Zrzut-ekranu-2020-09-22-o-22.36.39.png)
PUBLIKACJE
- Artykuł Marii Kobielskiej poświęcony różnym formom upamiętniania, w tym fragmentowi naszego projektu Matrix w Dwutygodniku: link.
- Publikacja proprojektowa – w przygotowaniu.