W pierwszej fazie mojego projektu zdecydowałam się na przebadanie istniejących już modeli funkcjonowania, a więc wystaw odbywających się aktualnie w popularnych warszawskich instytucjach: Narodowa Galeria Sztuki „Zachęta” oraz Muzeum Sztuki Nowoczesnej, oddział Muzeum nad Wisłą.
Przyjęte przeze mnie cele badawcze to weryfikacja projektowanej użyteczności, czyli skuteczności wystawy w docieraniu do odbiorców z założonym komunikatem i wywoływaniu określonych emocji.
Pytanie, na które chciałam znaleźć odpowiedź dzięki badaniom brzmi: czy cel wystawy jest osiągany, tj. czy użytkownik wychodzi z określoną wiedzą, emocjami?
Metody, którymi się posłużyłam to:
- Desk research – wnioski z badań ilościowych prowadzonych na zlecenie instytucji
- Moderowane, bezpośrednie testy użyteczności
- Wywiad kontekstowy (bez moderacji samego zwiedzania) -> bezpośrednio po zwiedzaniu
Desk research
Bardzo ważny okazał się pierwszy etap desk researchu, podczas którego ustaliłam grupę docelową. Dzięki raportowi z badania segmentacyjnego warszawskich uczestników kultury z 2016 roku wybrałam do badania grupę użytkowników stanowiących ASPIRUJĄCY MAINSTREAM – osoby nie po raz pierwszy odwiedzający instytucję, ale też nie specjaliści. Jednak najważniejszym kryterium doboru próby, które okazało się decydujące dla całego badania była po prostu chęć przyjścia i zobaczenia wystawy przez osobę badaną.
Przedmiot badania
Zasadnicza część badania, czyli test użyteczności odbywał się w przestrzeni dwóch wystaw organizowane w ramach realizacji programu Roku Antyfaszystowskiego z podobnymi celami i założeniami, w dwóch instytucjach o podobnym profilu, choć z innym zapleczem i historią funkcjonowania.
Rok Antyfaszystowski stawia sobie za cel upamiętnienie zmagań dawnych antyfaszystek i antyfaszystów oraz sprzeciw wobec obecności w sferze publicznej ruchów postfaszystowskich oraz takich, które dokonują apologii faszystowskich idei, dyskursów i praktyk.
Wybrane wystawy:
1. NIGDY WIĘCEJ. SZTUKA PRZECIW WOJNIE I FASZYZMOWI W XX I XXI WIEKU // Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, Muzeum Nad Wisłą (30.08 – 17.11.2019)
kuratorzy: Sebastian Cichocki, Joanna Mytkowska, Łukasz Ronduda, Aleksandra Urbańska
produkcja: Aleksandra Nasiorowska, Szymon Żydek
Wystawa (…) przywołuje w trzech precyzyjnych zbliżeniach – „Guernica” i lata 30., wystawa „Arsenał” i lata 50. oraz sztuka współczesna i (post)faszyzm – odrębną i wyrazistą tradycję sztuki antyfaszystowskiej.
(…)
Jakie obrazy są w stanie przemówić do wyobraźni, organizować opór, inicjować konstruktywne wspólnotowe projekty? Czy jest to język sztuki krytycznej? Czy są to strategie, które używają ikonografii kultury popularnej, mody, wchodzą do mainstreamu? Pytamy też o rolę propagandy – jako sposobu wpływania dzieła na emocje i postawy odbiorców, także jako narzędzia obywatelskiej, prodemokratycznej mobilizacji. Rozważamy na nowo samą definicję faszyzmu. Podkreślając różnice historycznych okoliczności, świadomi deficytów tradycji antyfaszystowskiej, szukamy współczesnej, komunikatywnej i skutecznej sztuki opowiadającej się przeciw wojnie, przeciw faszyzmowi.
2. STRAJK. KÄTHE KOLLWITZ, HITO STEYERL, KEREN DONDE // Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki (10.09 – 17.11.2019)
kurator: Stanisław Welbel
projekt ekspozycji i identyfikacji wizualnej: Studio Robot
Projekt wystawy został zainspirowany historyczną ekspozycją prac niemieckiej graficzki, rzeźbiarki i malarki Käthe Kollwitz, która miała miejsce w Centralnym Biurze Wystaw Artystycznych Zachęta w 1951 roku.
(…)
Na wystawie prezentowane są również dzieła zaproszonych do udziału współczesnych artystek: Hito Steyerl oraz Keren Donde, stąd wybór tytułu Strajk, będące – go cytatem z pracy Steyerl.
(…)
Wystawa w Zachęcie ukazuje, jak niepokojąco wiele współczesnych dyskursów nakłada się obecnie na dzieła Kollwitz. Podobnie jak w przypadku ekspozycji z 1951 roku „aktualność” jest słowem-kluczem do spojrzenia na jej prace z kilku perspektyw: feministycznej, walki o równouprawnienie i prawa mniejszości, relacji władzy, krytyki kapitalizmu i militaryzmu, a także w kontekście wzmagającego nacjonalizmu, neofaszyzmu, rasizmu, antysemityzmu i homofobii, co wpisuje wystawę w ramy Roku Antyfaszystowskiego.
Przebieg badań empirycznych
Badania UX należą do typu badań jakościowych, a jak wskazują źródła lepiej jest badać mniejszą ilość osób w ramach większej ilości iteracji. Dlatego na potrzeby badania przyjęłam niewielką próbę 4-5 osób badanych podczas jednej wystawy.
Efekty?
Badania udało się przeprowadzić w czasie udostępnienia wystaw dla publiczności, w przeciągu dwóch tygodni listopada 2019. W sumie przebadałam 8 osób.
O efektach tego etapu przeczytasz w kolejnym poście: wnioski z badań.